بازنمایی مراسم «اهل هوا» در فیلم مستند «باد جن»

فیلم مستند «باد جن» ساخته ناصر تقوایی، به بازنمایی مراسم «زار» در جنوب ایران می‌پردازد. در این مقاله نویسندگان تلاش کرده‌اند تا با تحلیل ارتباطی متن این فیلم، به این پرسش‌ها پاسخ دهند که: کدامیک از ابعاد این مراسم در این فیلم بازنمایی شده‌اند؟ آیا فیلم باد جن توانسته کارکردهای اجتماعی این مراسم را مستند کند؟ و مهم‌تر اینکه آیا این مراسم معنایی ملموس به زندگی افراد می‌بخشد؟ برای این منظور از سنتز نظری دو وجهی «نظریه تقابل‌های دوتایی» لوی اشتراوس و «نقش آیین‌ها در رفع تناقضات بشری» مری داگلاس، کمک گرفته شد.به لحاظ روش‌شناسی،روش تحلیل محتوای کیفی و شیوه تکوین استقرایی مقوله‌ها به کار برده شده است.تحلیل یافته‌ها به کمک نرم‌افزار تحلیل داده‌های کیفی مکس کیو دی اِی10 انجام شد و برای افزایش پایایی (قابلیت اتکا) از ابزار «توافق بین کدگذاران» در نرم‌افزار کمک گرفته شد. از تحلیل محتوای فیلم، 5 تقابل دوتایی به دست آمد که عبارتند از: تقابل بیماری-سلامتی؛ فرد-جمع؛ خیر-شر؛ خودی-غیرخودی؛ و طبیعت-ماوراء طبیعت. مهم‌ترین دستاوردهای تحقیق این است که اولا تناقض‌هایی که اشتراوس در ماهیت بشر و رفتارهایش می‌بیند درست به نظر می‌آیند و دوم اینکه این تناقض‌ها همانطور که داگلاس می‌گوید در قالب مناسک بادجن و شیوه‌های برخورد آن از طریق مناسک حل می‌شوند و بشر قادر می‌شود آیینی زندگی کند تا از شر تناقض‌هایش رهایی یابد.